ก่อนอ่านบทความนี้ เรามาทำความรู้จักกับคำศัพท์ในวงการเเพทย์ทางเลือกกันก่อนดีกว่านะคะ 🙂

โพรไบโอติกส์ คือ เเบคทีเรียชนิดดี (จุินทรย์ที่มีชีวิต) เป็นเเบคทีเรียสายพันธุ์ที่มีประโยชน์ ที่เมื่อรับประทานเข้าไปแล้วจะช่วยปรับสมดุลของจุลินทรีย์ที่อาศัยอยู่แต่เดิมในลำไส้ ทำให้แบคทีเรียที่ดีมีจำนวนมากขึ้น และแบคทีเรียที่ไม่ดีจำนวนลดลง โพรไบโอติกส์ จะช่วยทำให้สุขภาพของลำไส้ดีขึ้น ช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกัน เเต่ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ของเเบคทีเรียด้วย โดยเมื่อทานไปเเล้ว เเบคทีเรียเหล่านี้จะไปสร้างอาณาจักรตั้งรกรากอยู่ในลำไส้ใหญ่ของเราค่ะ

พาโทเจน คือ จุลินทรีย์ก่อโรค ที่เป็นสาเหตุของการเกิดโรคในมนุษย์และสัตว์ ที่มักทำให้ท้องอืด ท้องเสีย สร้างสารก่อมะเร็ง สารที่มีกลิ่นเหม็น ฯลฯ จุลินทรีย์ก่อโรคที่สำคัญในอาหาร ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคอาหารเป็นพิษ ได้แก่ แบคทีเรีย รา ไวรัส และ ปรสิต

พรีไบโอติกส์ คือ  อาหารซึ่งร่างกายมนุษย์ไม่สามารถย่อยและถูกดูดซึมได้ในระบบทางเดินอาหาร ทั้งกระเพาะอาหารและลำไส้เล็ก แต่จะถูกย่อยด้วยแบคทีเรียบริเวณในลำไส้ใหญ่ โดยจะกระตุ้นการทำงานและส่งเสริมการเจริญของจุลินทรีย์โพรไบโอติก (probiotic)  พบในอาหารหลายชนิด โดยเฉพาะในผัก เช่น รากชิคอรี หัวอาร์ทิโชก กระเทียม หอมหัวใหญ่ หน่อไม้ฝรั่ง ผลไม้ เช่น กล้วย แอปเปิล และเมล็ดธัญพืชบางชนิด

ซินไบโอติก คือ พรีไบโอติกและโปรไบโอติกที่ทำงานร่วมกัน ซึ่งภาวะนี้จะเป็นผลดีต่อร่างกายมาก ช่วยให้ผู้บริโภคมีสุขภาพดีกระตุ้นการเจริญของจุลินทรีย์ภายในทางเดินอาหารให้เหมาะสม ทำให้โพรไบโอติกมีการย่อยสลายในระบบนิเวศน์จุลินทรีย์ที่มีการแข่งขันกัน

เอาละคะ เมื่อเราพอจะรู้จักคำศัพท์เฉพาะกันบ้างเเล้ว เเล้วไอเจ้าโพรไบโอติกส์ นี่มันดีอย่างไร…

ในลำไส้ของคนเรานั้นมีสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กๆ หรือ จุลินทรีย์อาศัยอยู่มากมาย จำนวนจุลินทรีย์ในร่างกายมีมากกว่าจำนวนเซลล์ในร่างกายเสียอีกและส่วนมาอาศัยอยู่ที่ลำไส้ใหญ่ จุลินทรีย์สามารถแบ่งออกเป็นสองชนิด คือ
1. จุลินทรีย์ชนิดดี (โพรไบโอติกนั่นเอง)
2. จุลินทรีย์ชนิดไม่ดี

หน้าที่ของโพรไบโอติกส์

– ช่วยย่อยและดูดซึมสารอาหาร ถ้าในลำไส้ไม่มีแบคทีเรียชนิดดี ร่างกายจะไม่สามารถย่อยสลายสารอาหารได้อย่างสมบูรณ์แบบ
– ช่วยป้องกันและทำลายสารพิษและสารเคมีบางชนิดที่ร่างกายได้รับเข้ามา เช่น, Bisphenol A (BPA)  ที่พบในขวดพลาสติก ,ยาฆ่าแมลง เช่น Coumaphos ,Diazinon, Parathion , และMethylparathion ๆลๆ ผ่านกระบวนการ ย่อยสลายให้สารพิษนั้นเปลี่ยนไปอยู่ในรูปที่ไม่เป็นอันตรายต่อร่างกาย และลดการดูดซึมสารนั้นเข้าสู่ร่างกาย
– ช่วยเม็ดเลือดขาวในการต้อสู้เชื้อโรค
– ป้องกันภูมิแพ้  แบคทีเรียชนิดดีสอนให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้สามารถแยกแยะว่าสารไหนเป็นสารก่อภูมิแพ้ และสารไหนเป็นสารพี่ปลอดภัยกับร่างกาย ทำให้ร่างกายสามารถตอบสนองได้อย่างถูกต้อง
– เพิ่มระดับภูมิคุ้มกัน ภูมิคุ้มกันของคนนั้นร้อยละ 80% อยู่ที่ลำไส้ แบคทีเรียชนิดดีเป็นตัวควบคุมระบบภูมิคุ้มกันในลำไส้
– สร้างกรดแลคติกเพื่อสร้างสมดุล Phในลำไส้

หน้าที่ของของจุลินทรีย์ก่อโรค

– ปลี่ยนสารอาหารที่ดีที่เราทานเข้าไปเป็นสารพิษ เช่น เชื้อราตัวหนึ่งที่มีชื่อว่า Candida albicans มันเปลี่ยนน้ำตาล และคาร์โบไฮเดรต ไปเป็นแอลกอฮอล์(ไม่ต้องกินเหล้าเลยมันสร้างให้) และสารที่มีพิษต่อร่างกายกว่า 180 ชนิดซึ่งมีชื่อเรียกว่า mycotoxins
– สารพิษเหล่านี้จะไปทำร้ายเซลล์ต่างๆ ทำให้เกิดอาการปวดหัว,เพลีย,ทำร้ายระบบไทรอยด์ ,และทำให้ฮอร์โมนไม่สมดุล ทำให้ภูมิคุ้มกันตก จนไม่สามารถต่อสู้กับเชื้อโรคได้ ๆลๆ
– Candida และสารพิษที่มันสร้างขึ้น เป็นต้นเหตุของโรคต่างๆมากมายเช่น  ปวดหัว ผื่น ปวดข้อเข่า ปวดกล้ามเนื้อ ซึ่มเศร้า ไม่มีอารมณ์ทางเพศ ประจำเดือนมาไม่ปรกติ ภูมิแพ้ ปัญหาในการย่อยอาหาร ๆลๆ

โพรไบโอติกส์ชนิดที่นิยมรับประทานกัน มักเป็นเเบคทีเรียชนิดที่สามารถสร้างกรดแล็กทิกได้ (lactic acid) ซึ่งจะช่วยยับยั้งการเจริญของแบคทีเรียที่ทำให้เกิดโรค (pathogen) โดยประโยชน์โดยย่อของโพรไบโอติกส์ มีดังนี้

1. ช่วยรักษาและป้องกันโรคอุจจาระร่วงที่เกิดจากเชื้อไวรัส เชื้อ lactobacillus ช่วยรักษาโรคอุจจาระร่วงสามารถทำให้หายเร็วขึ้นประมาณ 1 วัน

2. ช่วยลดระดับของคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์ในเลือด โดย Lactobacillus acidophilus ซึ่งเป็นจุลินทรีย์กลุ่มบิฟิโดแบคทีเรียที่อยู่ในลำไส้ ช่วยย่อยสลายคอเลสเตอรอล และยับยั้งการดูดซึมคอเลสเตอรอลผ่านผนังลำไส้

3. ช่วยในการทำงานของลำไส้ เช่น ช่วยลดอาการท้องผูกได้ เกิดการกระตุ้นการบีบตัวของลำไส้ และช่วยเพิ่มความชื้นของอุจจาระ ทำให้สามารถขับถ่ายได้สะดวกมากขึ้น

4. ช่วยเพิ่มการดูดซึมแคลเซียมในระบบย่อยอาหาร

5. สามารถผลิตวิตามินต่างๆ เช่น Vitamin B1, Vitamin B2, vitamin B6, Vitamin B12, biotin (vitamin H) nicotinic acid และ folic acid ได้

6. มีคุณสมบัติในการลดความดันโลหิตโดยออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ angiotensin-converting enzyme (ACE inhibitor) ส่งผลให้ความดัน
โลหิตลดลง

7. มีผลโดยตรงต่อการย่อยอาหาร ช่วยรักษาภาวะลำไส้รั่ว ที่มาของสิว ระบบภูมิคุ้มกันต่ำ เเละมีผลต่อการลดน้ำหนัก

(อ่านประโยชน์ของโพรไบโอติกส์ฉบับเต็ม http://www.calpis-lacto.com/assets/about/pdf/Journal_of_Royal_ThaiArmy_Nurses.pdf)

8 อาหารที่มีโพรไบโอติกส์ ที่มักได้รับการเเนะนำจากเเพทย์ทางเลือก

• โยเกิร์ต
• ชีสจากการบ่ม
• คีเฟอร์หรือ บัวหิมะธิเบต
• กะหล่ำปลีดอง หรือ sauerkraut ในภาษาฝรั่ง
• มิโซะ หรือซุปเต้าเจี้ยวญี่ปุ่น
• เทมเป้ หรือ ถั่วเหลืองหมัก
• กิมจิ
• ผักดอง

คอมบูชะ

คีเฟอร์

กิมจิ

นอกจากนี้ ยังมีงานวิจัยออกมาอย่างต่อเนื่องว่า ผู้ที่ลดน้ำหนักควบคู่กับการทานโพรไบโอกติกส์ ยังมีน้ำหนักที่ลดลงเร็วกว่าผู้ที่ควบคุมอาหารเพียงอย่างเดียว เนื่องจากระบบลำไส้ที่ทำงานได้ดีขึ้น ทำให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้อย่ามีประสิทธิภาพ Cr. วารสาร British Journal of Nutrition เมื่อปี ค.ศ. 2004

อย่างไรก็ตาม เเม้โพรไบโอติกส์จะมีประโยชน์มากมาย การเลือกซื้อควรได้รับการศึกษามาเป็นอย่างดี เพื่อประโยชน์สงสุดที่ผู้บริโภคจะได้รับ เเละโพรไบโอติกส์เพียงอย่างเดียว ไม่สามารถกำจัดพาโทเจนหรือเเบคทีเรียก่อโรคได้ หากมื้ออาหารยังคงประกอบไปด้วยอาหารที่เป็นอาหารของเเบคทีเรียเหล่านี้ เช่น น้ำตาล อาหารเเปรรูป เป็นต้น

เนื่องจากเเบคทีเรียเหล่านี้สามารถเเบ่งตัวได้เป็นล้านๆตัว ในเวลาอันรวดเร็ว นอกจากนี้ อาจารย์ของผู้เขียนยังเลยเล่าให้ฟังอีกว่า เเบคทีเรียพวกนี้มีสติปัญญามากกว่ามนุษย์ เพราะมันรู้จักวิธีหลบหลีกการทำลายล้างพวกมันเป็นอย่างดีT^T เเม้ว่าจะทานอาหารดีเเค่ไหน หากไม่ทำเป็นประจำมันก็ยังสามารถไปซ่อนเเอบตามเนื้อเยื่อในระดับที่ลึกลงไป โดยเฉพาะจุดต่างๆที่อ่อนเเอของร่างกาย

ดังนั้น การดูเเลอาหารเเบบองค์รวม จึงเป็นสิ่งสำคัญมากเป็นลำดับเเรกๆเลยละคะ 🙂

ขอบคุณที่มา http://www.foodnetworksolution.com